تعطيلات هميشگي

جنگ كه تمام شد من هفت سالم بود، برادر بزرگ‌ترم 11 سال، آن يكي برادرم 13 سال، خواهرم 15 سال، آن يكي خواهرم 17 سال، برادر بزرگ‌ترمان 21 سال، مادرم 38 سال، پدرمان را از دست داده بوديم، يكي از برادرها را نيز؛ تاثيرات سال‌هاي لعنتي جنگ گفتني نيست، رفتارهايمان طبيعي نيست، پرخاش‌هايمان، ترس‌هايمان، ريسك نكردن‌هايمان، تا از هم دور مي‌شويم دلتنگ مي‌شويم، بدطاقتي مي‌كنيم، برادر بزرگ‌مان هنوز فكر مي‌كند مسووليت همه ما با اوست، توي فضاي فكري او ما هنوز زير بمبارانيم، نبايد خيلي از سنگرهايمان دور شويم، فكر مي‌كند حالا كه پدرمان نيست بايد مراقب ما باشد، بعد از 25 سال هنوز اين بار چيزي از سنگيني‌ش كم نشده؛ برادري كه همين چند ماه پيش با دست‌هاي خودمان خاك كرديم هيچ وقت نتوانست با خاطرات برادر ديگري كه توي جنگ از دست داده بوديم كنار بيايد، مثل من كه نمي‌توانم با خاطرات برادري كه همين چند ماه پيش خاك كرديم كنار بيايم؛ مادرم بلد نيست خوشحال باشد، به خاطرات سال‌هاي جنگ نزديك‌تر است تا هر چيز ديگري و اين شرايط را بدتر مي‌كند؛ اينها را نمي گويم كه درد دل كرده باشم. مي خواهم بگويم جنگ تاثيرات خودش را داشت و تاثيرات جنگ تاثيرات بعدي و تاثيرات بعدي تاثيرات بعدي‌تر و اين داستان مثل دومينوهايي كه رديف شده باشند و افتادن اولي تا افتادن آخري ادامه پيدا مي كند هزار نسل هم كه طول بكشد تا آخرين نفس از شر تاثيرات جنگ راحت نمي‌شويم.

آدم ديالوگ حفظ كردن نيستم، به ندرت ديالوگي از يك فيلم توي ذهنم مي‌ماند، حتي اعتراف مي‌كنم داستان خيلي از فيلم‌ها هم توي ذهنم نمي‌ماند؛ در مورد بيشتر فيلم‌هايي هم كه داستان‌شان توي ذهنم است وقتي كسي ازم مي‌پرسد آخر فيلم چه اتفاقي مي‌افتد معمولا يادم نيست، چيزي كه از فيلم‌ها يادم مي‌ماند – اگر بماند – فضاي فيلم‌هاست و معمولا برخي كادرها، برخي نماها و حس‌هايي كه با آنها تجربه كرده‌ام. مثلا آن دراز كشيدن‌هاي طولاني‌مدت بيلي موري توي گل‌هاي پرپر و كلا زندگي‌ش روي كاناپه و آن تصويري كه از آينه‌ي ماشين در حال حركت نگاه مي‌كند خيلي توي ذهنم پررنگ مانده‌ است؛ گل‌هاي پرپر Broken Flowers-- را دوست داشتم؛ از قهوه و سيگار تقريبا چيزي يادم نيست جز آن صحنه‌ي بنيني؛ آن كار كوتاهي كه جارموش توي ده دقيقه پيرتر –Ten Minutes Older- ساخته بود قشنگ توي ذهنم مانده؛ اصلا ايده‌ي فوق‌العاده‌اي بود كه من چنين ايده‌اي را –تركيب بازي با واقعيت، رو شدن ِ دوربين و پنهان ماندن دوربيني ديگر، دوربيني سوبژكتيو كه دست مخاطب است انگار– از يكي مثل كيارستمي انتظار داشتم؛ گوست‌داگ را دوست داشتم به خاطر كفترهاش و آن زندگي آييني و سامورايي‌وار آدم‌كش؛ از مرد مرده موسيقي شاهكارش يادم است كه من نمي‌دانم چرا توي موسيقي‌هاي جاز برتر تاريخ سينما كه مجله فيلم درآورده بود نبود – مگر آن موسيقي جار نبود؟ اگر نبود پس چه لعنتي‌اي بود؟- و آن صحنه‌ي آغازين توي قطار، فيد اوت ها و تصاويري كه از پنجره قطار مي بينيم؛ گرفتار قانون –هزار ترجمه براي اين فيلم ديده ام اصلش Down ba Law است – از معدو فيلم‌هايي است كه ريزه‌كاري‌هايش را هم به ياد دارم؛ هنوز فكر مي‌كنم بهترين فيلمي است كه از جارموش ديده‌ام بين اين همه فيلم خوب كه اين بشر ساخته؛ آن فضاي قصه‌گون و روياآلود كه اگر تن ندهي به اين برداشت كه اينها تخيلات يكي از زندانيان است با يك فيلم زيبا مواجهي و اگر تن بدهي با يك فيلم زيباي ديگر؛ من را ياد داستاني از گوگول مي‌اندازد توي يادداشت‌هاي يك ديوانه اگر حافظه‌ام درست ياري كند اسم داستان، شايعه بود؛ مخاطب در برابر يك شايعه قرار مي‌گرفت و اين بستگي به نوع فكر مخاطب داشت كه از كجاي داستان حرف‌هاي راوي را قبول بكند يا نكند؛ الآن كه اين راگفتم ياد پنين ناباكوف افتادم كه آخر رمان متوجه مي شوي راوي اصلا آدم بيطرفي كه نيست هيچ خيلي هم مغرضانه نوشته هرچي كه تا الآن خوانده‌اي و عجب شاهكاري بود؛ از "عجيب‌تر از بهشت" دختر خاله‌اي مجارستاني يادم است كه مي‌آيد پيش پسرخاله‌ي آمريكايي‌اش؛ يك داستان كوتاه مشترك هم نوشتم تحت تاثير اين فيلم كه يادش به خير! اينها را گفتم كه بگويم جيم جارموش يكي از كارگردان‌هايي است كه فيلم‌هايش را دوست دارم و اين آخرين فيلمي كه از او ديده‌ام و بر حسب اتفاق اولين فيلمي است كه ساخته همان فضا و حس وحال فيلم‌هاي ديگرش را دارد و عجيب دوست‌داشتني است.

نيويورك را كه هميشه تصوير آن توي ذهن من شهري با ساختمان‌هاي شيشه‌اي بزرگ و خيابان‌هاي تميز كه مركز اقتصادي دنياست از چشم نوجواني آس و پاس و عشق موسيقي نشان مي‌دهد كه نه تميز است و نه شلوغ. الي – بر وزن علي – كه چيني ها به خانه  و كاشانه اش حمله كرده اند جايي بند نمي شود – از اين نظر درست مثل لني است توي خداحافظ گري كوپر – مادرش در يك آسايشگاه رواني است بقيه خانواده‌اش احتمالا كشته شده اند مدرسه نمي رود جاي ثابتي ندارد و هرچند وقت يك بار جايش را عوض مي كند. به نظرم فيلم كاملا يك فيلم ضدجنگ است اگرچه اصلا اينجور به نظر نمي‌رسد.

Permanent Vacation

محصول 1980 آمريكا

75 دقيقه رنگي

نويسنده و كارگردان: جيم جارموش

زيرنويس‌اش را دارم ترجمه مي‌كنم به زودي لينكش را مي‌گذارم هر چند چندان نيازي هم به زيرنويس ندارد.